مطالعه آزمایشگاهی الگوی جریان ورودی به مخزن سد در تبدیل تدریجی وتاثیر آن در پیشروی و شکل دلتا

احداث سدها و مخازن بر روی یک رودخانه تاثیر مهمی بر جریان آب و رسوب دارد. رسوبات انباشته شده در بالادست مخزن سد میتواند منجر به مسائلی از جمله کاهش حجم موثر کنترل سیلاب، کاهش پایداری سد، اثرات نامطلوب بر عملکرد تاسیسات خروجی، کاهش کیفیت آب، کاهش میزان ذخیره آب، کاهش انرژی آبی و بهره های تفریحی شود. بدین منظور در این تحقیق به مطالعه آزمایشگاهی پیشروی دلتا و الگوی جریان در تبدیل ورودی به مخزن براساس آنالیز ابعادی پدیده پرداخته شده است. رسوب گذاری به صورت دلتا در مخزن، تابع متغیرهایی از جریان آب، رسوب، هندسه رودخانه و مخزن می باشد. دو تبدیل با زوایای ورودی 5/11 و 4/15درجه همراه با سه شاخص سطح آب 82/2، 13/3 و 44/3 از عوامل متغیر مورد بررسی در آزمایشات می باشند. جهت برداشت الگوی جریان در حالت وجود رسوبات، از روش فریز کردن دلتا و سپس اندازه گیری میدان جریان آشفته استفاده شده است. درمورد الگوی رسوب گذاری، بررسی های پیشروی دلتا در مخزن نشان داده است که نمای رابطه پیشروی دلتا در محدوده 65/0 تا 7/0 می باشد. همچنین در تبدیل 4/15 درجه در بالاترین تراز آب و در تبدیل 5/11 درجه در پایین ترین تراز آب، شکل پلان تاج دلتا دارای بیشترین تقارن بوده است. درمورد پایه دلتا، بررسی ها نشان داده است که در تبدیل 5/11 درجه در تراز میانی و در تبدیل 4/15 درجه در تراز ماکزیمم آب، تقارن رسوبگذاری در مخزن، بیشتراست. در حالت جریان ورودی بدون رسوب به مخزن، الگوی جریان در هر دو تبدیل مشابهند. لیکن در حالت جریان ورودی همراه با رسوب به مخزن، در تبدیل با زاویه 4/15 درجه با توجه به انحراف دلتا به سمت راست، در ترازهای پایینی و میانی، جهت جریان در سمت راست و در تراز بالائی، جهت جریان در سمت چپ می باشد. بمنظور بررسی تاثیر دلتا بر جهت جریان، نتایج این تحقیق نشان داده است که در تبدیل با زاویه 5/11 درجه تنها در تراز میانی جهت جریان و انحراف دلتا درمخزن یکی نبوده است و در سایر موارد جهت جریان و رسوبگذاری درمخزن بایکدیگر مطابقت داشته اند. نتایج محاسبات پارامترهای تقارن جریان و رسوب نشان داده است که پیشروی رسوبات و الگوی جریان در تبدیل ملایم تر از تقارن بیشتری برخوردار بوده و لذا توزیع جانبی سرعت پیشروی دلتا در این نوع تبدیل یکنواخت است. همچنین نتایج نشان می دهد که جهت انحراف دلتا بر راستای کلی جریان تاثیر نداشته اما وجود دلتا بر مقادیر سرعت و الگوی جریان تاثیرگذار است.